تغییر در سیاست خارجی

الف ـ ابتداء سه نوع تغییر در سیاست خارجی کشورها بررسی می شود. چین نمونه ی کشور کمونیستی که سیاست خارجی خود را به طور بنیادین متحول ساخت. و از یک سیاست مبتنی بر ایدئولوژی متاثر از مارکسیم مائوئیست به سیاست عملگرا و مصلحت اندیش متناسب با توسعه اقتصادی داخلی و تامین منافع ملی چرخش یافت.
کشورهایی که سیاست خارجی آنها تابعی از دولت هایی است که با رأی مردم بر سر کار می آیند و نماینده ی حزب یا ائتلاف احزاب هستند مانند بعضی از کشورهای اروپایی یا نوع سوم آن کشورهایی هستند که دولت پایدار نداشته و کودتاهای مکرر، سیاست های متفاوت و گاه متضاد را ایجاد می کنند، مانند آنچه در دهه های گذشته در کشورهای آمریکایی لاتین و آفریقایی روی داده و یا می دهد.
ب ـ سیاست خارجی کشورها تابع سیاست داخلی آنهاست: مثلاً در چین با اینکه مائو آن کشور را وارد مرحله ی جدید کرد ولی کیش  شخصیت او محور همه چیز شد تا جائیکه به طنز می گفتند در غائله ی خونبار انقلاب فرهنگی چین گربه ها به دلیل اینکه " میو" می گفتند و باید "مائو" بگویند تحت تعقیب قضائی قرار گرفتند. چوئن لای مرد اصلاحات چین توانست کشور را از این مرحله عبور دهد با چنین تغییری، اجماعی درونی در خصوص مفاهیم اساسی مثل اقتصاد، توسعه، رفاه و امثال آن شکل گرفت. پس در درون هر کشوری باید اجماع در مورد اصول اساسی سیاستها وجود داشته باشد تا یک سیاست خارجی منسجم که تامین کننده منافع ملی باشد مصداق عینی بیابد.
ج ـ تغییر در سیاست خارجی نباید جامعه و نظام یک کشور را دچار بحران کند. هند کشوری است که در گذشته تمایل به شوروی داشت و در دورن حاکمیت آن مسائل نظامی خصوصاً ساخت بمب هسته ایی و یا تضاد آشتی ناپذیر با همسایه غربی خود باعث شده بود تا مرزهای آن  کشور را به خط حائل جنگ سرد تبدیل سازد. چرخشی که در سیاست های نظامی  کشور صورت گرفت و از اسلحه محوری و طواف بر حول  سلاح های سخت افزاری به سوری قدرت نرم و توسعه ی فن آوری انجام شد سیاست خارجی کشور نیز از شرقی به غربی و کشورهای اروپایی و آمریکا تغییر جهت داد در حالیکه اقتدار و قدرت کشور متزلزل نشد. این مسئله نشان از پذیرش عمومی جامعه ی هند در مقابل این تحول است.
د ـ در عصر دهکده جهانی و یا جهانی شدن، سیاست خارجی یک کشور نمی تواند از نظام اقتصادی آن منفک باشد امکان زیست رهبانی و در انزوا وجود ندارد.نمی توان ملتی رابا سیب زمینی و لوبیا و عدس راضی نگه داشت. برای ماندن در انزوا باید ناسیونالیسم شدید در حد شوونیسم، منابع زیر زمینی فراوان، سرزمین گسترده و امثال آن داشت و معادله ی هزینه و فائده را نادیده گرفت. داستان حضرت موسی(ع ) و قو م بنی اسرائیل به عنوان اولین جامعه ی مذهبی در تاریخ بسیار درس آموز است. کره جنوبی کشوری با صادراتی بیش از چند صد میلیارد دلار چاره ایی ندارد که بین سیاست خارجی و اقتصاد ملی خود تناسب و هماهنگی ایجاد کند زیرا به شدت به نظام جهانی وابسته است.
ادغام در نظام جهانی و یا مشارکت درگروه های خاص در سطح بین المللی موجب می شود تا در اولویت ها و دستور کار سیاست خارجی یک کشور تجدید نظر شود و در مفهوم امنیت ملی و مشروعیت بازنگری صورت گیرد.

من دم درکشیدم وهیچ نگفتم.

دردوره صدارت سپهسالار 1249شمسی که فرصتی برای طرح اندیشه های نوین اجتماعی وسیاسی درنظر ودرعمل فراهم شد.بازار تکفیر ومخالفت خوانی نیز طبق معمول رونق داشت .حکایتی که نقل می شودازنوشته ی محمدحسن خان صنیع الدوله مشهوربه اعتمادالسلطنه درکتاب صدرالتواریخ است."علمای طهران با مشیرالدوله نقاضت ورزیدند.ازجمله علمایی که اوراتکفیر می کردندودرطعن ولعنش غلوداشتند،مرحوم آقاسیدصالح عرب بود.وقتی کاغذی به مهرصدراعظم نزداوبردندکه برای مرافعه ومطلبی نگاشته بود،آقاسیدصالح آن کاغذراپاره کردوبه حوض انداخت وبعدگفت حوض هم نجس شد،آبشراخالی کنیید.چهارپنج ماه ازاین قضیه طول نکشیدکه من خودم شبی مرحوم آقاسیدصالح رادرمجلس روضه خوانی صدراعظم دیدم که گلاب پاش دردست داردومحض خصوصیت باصدراعظم به مردم گلاب می دهدو...من بامرحوم سیدخصوصیتی داشتم ،درمجلس صدراعظم چون به محاذی من رسید،گلابم داد.من محض احترام اوازجابرخاستم ودستش رابوسیده ،آهسته گفتم شماکه نوشته ی این زندیق رادرحوض انداختیدوآب حوض راهم نجس دانستید،چطورشده است که حالادرخانه ی اوگلاب افشانی می فرمایید؟ مرحوم سیدچون این سخن شنید،بطورتغیربه من نگاهی کرده ،گفت ای زندیق اگردیگرتکرار این مطلب بکنی،آشکاراتکفیرت می کنم .من دم درکشیدم وهیچ نگفتم.

گام های اصلاح طلبانه

الف- اصطلاح انقلاب به معنی دگرگونی براندازانه ی یک رژیم مفهومی مدرن است.شاید کلیدواژه ی ادبیات سیاسی درقرن بیستم خصوصا درمیان احزاب مارکسیستی همین مفهوم بود.نوعی قدسیت بخشیدن به این واژه وراه ورسم آن موجب خلق تابو درمیان روشنفکران سیاسی شده بود.

جهان بینی انقلابی ،باید ونبایدها یی راالزام آور می کند که تخریب ،براندازی،سازش ناپذیری،تعصب وخشونت ورزی وامثال آن بخشی ازمنظومه ی آنست.

درمقابل آن اصطلاح رفرم واصلاح است.اصلاحات یعنی بهبودی وحرکت درمسیربهترشدن،شناسائی ورفع ودفع آفات وکاستیهاونارسائیها ودرواقع گام نهادن درمسیرتوسعه یافتگی ،سواربرکشتی عقلانیت

وخردورزی است.

جهان بینی اصلاح طلبانه نیزالزاماتی داردازجمله:پایبندی به حرکت درچارچوب قانون ،استفاده ازابزارهای مشروع وروشهای غیرتخریبی ،غیرخشونت آمیز،مفاهمه وگفتگووداشتن روحیه ی سازش وتوافق وگوش شنوابرای شنیدن ،همه ی اینها وبیشترهمراه باپذیرش نقد وانتقادپذیری است .

مفهوم اصلاحات می تواند حوزه ائی فراگیر راشامل شود.اصلاح نفس وتربیت جامعه ازجمله وظائف اساسی برانگیختگان الهی است.امام حسین فرمود: من برای اصلاح امت جدم وامر به معروف ونهی ازمنکرقیام کردم.

انقلاب اسلامی ایران دراهداف انقلابی بود.شرایطی که رژیم گذشته باعدم پاسخگوئی مناسب به خواستهای ملت فراهم کردخودرادروضعیتی قراردادکه برافتادن آن هدف اساسی مردم شد.ولی حرکت مردم روشی اصلاحگرایانه ودرمقابل نتیجه ائی که به دست آمدیعنی سقوط رژیم  بسیارکم هزینه بود.

ب- انجام اصلاحات درایران امراجماعی وموردتوافق عمومی است.اماچه چیزی بایداصلاح شود؟ کارآمدترین روشهاکدام است؟ مقدمات آن چیست؟

اولین گام پذیرش وجودنقص وعیب است.اگرجامعه رابهشت موعودبدانیم،دربهشت کسی تکلیف ندارد.

دومین گام پذیرش نقدوانتقاداست تابه نقدشدن تن ندهیم هیچ چیزاصلاح نخواهدشد.همه ی سخن وعمل

بسان آب درهاون کوبیدن است." هبا منثورا" است.

سومین گام داشتن وپذیرفتن اهداف فراگروهی ومواضع ملی است . اگرهرگروهی به دنبال تفسیرخود

ازاصلاحات وهدفهای جناحی وسیاسی خود باشد،دراین مسیر اندک منافعی برای آنان خواهدداشت ولی

به حال ملت سودمند نخواهد بود.پس هدف همه باید علاوه بررشدوتعالی معنوی کسب قدرت وثروت برای ایران باشد.ایران برای همه ایرانیان پرچم این مسیر است." الم یان للذین امنوا ان تخشع قلوبهم لذکرالله" آیابرای ایمان آورندگان زمانیکه قلبهایشان ازیادخداوند خاشع شود فرانرسیده است.

ج- اصلاح طلبان آماده نقدوشنیدن انتقادهستند. حاضرند سه دهه ی گذشته رادرترازوی نقدعاقلانه وعالمانه قرادهند.وباپرهیز ازناسیونالیسم شعاری ورمانتیک درپروژه ی اصلاح وتوسعه همه جانبه کشور مشارکت جویند.دراین راه باپایبندی به قانون به سنت تدریج وتدرج باوردارند. ایران قدرتمند

وثروتمند وباشوکت نیازمند وفاق عمومی وتولید واقتصاد شکوفاست.