راه و رسم مسلمانی ( 4 )
توحید
اساس همه اعتقادات در ادیان الهی ایمان به خدای یگانه است . حس پرستش
همزاد انسان بوده است .پیامبران خداوند را شناسانده اند و راه صحیح
عبادات را آموزش داده اند و با شرک که ظلم بزرگ است و با کفر مقابله کرده
اند . متکلمین و فلاسفه الهی راههائی برای اثبات و یا شناخت خداوند ارائه
نموده اند ولی وجود خداوند بدیهی و امری وجدانی و فطری است .
قرآن در سوره ابراهیم آیه 10 می فرماید : « قالت رسلهم افی الله شک
فاطر السماوات و الارض » پیامبرا آنان گفتند آیا در وجود خداوند که به وجود
آورنده آسمانها و زمین است شک می کنید .
قرآن برای شناخت خداوند دعوت می کند تا در نشانه هاوآثار طبیعت دقت شود .
گردش روز و شب ، بارش باران و وزش باد ، تغییر فصول و خلقت حیوانات و
امثال آن . اما این نشانه ها برای عده ای از اهل خرد سودمند است و عده ای
نیز از آن سودی نمی برند . خدا خواهی و خداجوئی و خداپرستی امری فطری است
که به صورت تکوینی در وجود آدمی است که با تربیت دینی و هدایت تفصیلی تکامل
می یابد و یا ممکن است بالعکس این حس پوشیده بماند .
توحید اصطلاحی است که درباره ی خدا یعنی مبداء واحدو وجود ازلی و ابدی
به کار می رود و شناخت آن برای سلامت عقیده و عبادت و اتقان عمل ضروری و
واجب است . توحید شامل توحید ذاتی ، افعالی و عبادی است که علاوه بر اعتقاد
به آن باید در منش و زندگی فردی و اخلاق انسان مومن نیز تجلی یابد .
در آیات 22-23-24 سوره حشر آمده است :
« هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهاده هو الرحمن الرحیم
هو الله الذی لا اله الا هو الملک القدوس السلام المومن المهیمن العزیر
الجبار المتکبر سبحان الله عما یشرکون هو الله الخالق الباری المصور له
الاسماء الحسنی یسبح له ما فی السموات و الارض و هو العزیز الحکیم »
« اوست خدای یکتائی که غیر از او خدائی نیست . که دانای نهان و آشکار
جهان و بخشنده و مهربان است .پاک از هر نقص و آلایش ، منزه از هر عیب و
ناشایست ، ایمن بخش نگهبان جهان و جهانیان ، غالب و قاهر بر همه ی خلقان با
جبروت و عظمت بزرگوار و برتر ، زهی منزه و پاک خدای یکتا که از هرچه بر او
شریک پندارند منزه و مبراست . اوست خدای آفریننده عالم امکان و پدید آورنده
جهان و جهانیان و نگارنده صورت خلقان او را نام های نیکو بسیار است و آنچه
در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش جمال و جلالش مشغولند و او
یکتا خدای مقتدر و حکیم است . » ( ترجمه مهدی الهی قمشه ائی )
در این آیه به بعضی از اسماء و صفات الهی اشاره شده است از جمله خداوند
عالم الغیب و الشهاده است هیچ چیز در جهان پیدا و پنهان خارج از احاطه
علمی او نیست در آیه 61 سوره یونس آمده است : « و ما تکون فی شان و ما
تتلوا منه من قران و لا تعلمون من عمل الا کنا علیکم شهودا اذتفیضون فیه و
ما یعزب عن ربک من مثقال ذره فی الارض و لا فی السماء و لا اصغر من ذلک و
لا اکبر الا فی کتاب مبین »
« ای رسول ما ( بدان که تو ) در هیچ حال نباشی و هیچ آیه از قرآن تلاوت
نکنی و به هیچ عملی تو و امت وارد نشوید جز آنکه ما همان لحظه شما را
مشاهده می کنیم و هیچ ذره ائی در همه زمین و آسمان از خدای تو پنهان نیست و
کوچکتر از ذره و بزرگتر از آن هرچه هست همه در کتاب مبین حق ( و لوح علم
الهی ) مسطور است . » ( ترجمه مهدی الهی قمشه ائی )
