کلید

زبان در دهان ای خردمند چیست 

کلید در گنج صاحب هنر 

چو در بسته باشد چه داند کسی 

که جوهر فرو شست یا پیله ور 

اگرچه پیش خردمند خامشی ادبست 

به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی 

دو چیز طیره ی عقلست دم فرو بستن 

به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی 

کلید نماد ستاد انتخاباتی حسن روحانی بود که شعار تدبیر و امید داشت.. 

یکی از کلیدهای وجودی انسان زبان است که به تعبیر سعدی کلید در گنج انسان صاحب هنر است.. 

1ـ پس سیاستمدار صاحب هنر به مصداق کریمه: « اذا خاطبهم الجاهلون قالو سلاما» اگر با جاهل و نادان مواجه شد سخن او سلام و صلح است. از هیجانات و تحریک احساسات و توهین به معتقدات و پرچم و نژاد و ملیت و امثال آن پرهیز کند زبان صلح اولین کلید در گنج سیاست است.. 

2ـ " انّ انکرا لاصوات لصوت الحمیر" همانا زشت ترین آوازها، آواز خران است. خران انسانی یا خرهای انسان نما دو دسته اند:: 

الف ـ کسانی که کلید زبان خود را به تملق و مداهنه و ثناگوئی و چاپلوسی بچرخانند 

ب ـ کسانی که سخنان گروه الف را باور کنند و فکر کنند که آن زبان کلیدی است که می تواند قفلی باز کند. سکوت در مقابل آنان خلاف مصلحت است که سعدی فرمود: به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی. 

چاپلوسی و تملق کلیدهای مجازیند که هیچ قفلی را نخواهند گشود.. 

3ـ سخن تلخ حقیقت و سخن برّان نقد ،داروی شفابخش و کلید و مفتاح گشایش است. اگر منتقدی نباشد باید منتقد بسازیم آنگونه که سعدی فرمود:: 

از صحبت دوستی  برنجم          کاخلاق بدم حَسن نماید 

عیبم هنر و کمال بیند             خارم گل و یاسمن نماید 

کو دشمن شوخ چشم ناپاک        تا عیب مرا به من نماید 

همه کلیدها در دستان ما نیست بخشی از کلیدها در دست دشمن شوخ چشم ناپاک است که عیب ما را در روزنامه ها و منابر و رادیو و تلویزیون و ... فریاد می زند.. 

4ـ سعدی حکایت می کند: ناخوش آوازی به بانگ بلند قرآن همی خواند. صاحبدلی برو بگذشت گفت: ترا مشاهره (حقوق ماهانه) چندست؟ گفت هیچ، گفت: پس این زحمت خود چندین چرا همی دهی؟ گفت: از بهر خدا می خوانم. گفت از بهر خدا مخوان.. 

گر تو قران برین نمط خوانی       ببری رونق مسلمانی 

سیاست میدان آواز خواندن و تریبون برای تبلیغات فرقه ائی و ادعای زنده کردن کینه ها و دشمنی های  گذشته و هوا کردن کاه کهنه و افسانه گوئی و امثال آن نیست که رونق مسلمانی را که می برد هیچ رونق کسب و کار و تجارت را نیز نابود می سازد. زبان بهداشتی و رعایت آداب دیپلماتیک یکی دیگر از کلیدهای موفقیت در سیاست است. که سعدی فرمود:: 

به تیشه کس نخراشد ز روی خارا گل               چنانکه بانگ درشت تو می خراشد دل 

5ـ صحبت خردمندان و مشورت مشاوران و سخن و نصیحت آنان یکی دیگر از کلید گشایش گره های فرو بسته است. پس منصب و شغل دیوانی باید به صاحبان تخصص و علم و متعهدان پاک دست سپرده شود.. 

سعدی فرموده است: ملک از خردمندان جمال گیرد، و دین از پرهیزگاران کمال یابد.. 

پادشاهان به صحبت خردمندان از آن محتاج ترند که خردمندان به قربت پادشاهان.. 

پندی اگر بشنوی ای پادشاه                در همه عالم به از این پند نیست 

جز به خردمند مفرما عمل                 گرچه عمل کار خردمند نیست 

پاکسازی دیوانسالاری از نادانان و نابلدان ورمالان وساحران وشعبده بازان تردست وفرصت طلبان نان به نرخ روز خوروآزادنهادن زبان وقلم خردمندان ومنتقدان مشفق یکی دیگر ازکلیدهای راهگشاست.   

ـ سعدی فرماید: چون در امضای کار متردد باشی آن طرف اختیار کن که بی آزارتر بر آید6. 

با مردم سهل خوی دشخوار مگوی             با آنکه در صلح زند جنگ مجوی 

رسالت سیاست کاستن از رنج و درد مردم است. یکی از راه های آن محرم دانستن مردم و سخن گفتن با آنان است. بسیاری از روسای جمهور برنامه ثابت گزارش به مردم به صورت هفتگی یا ماهانه دارند. منبع اصلی قدرت مردمند پس سخن گفتن با آنان مصداق این سخن سعدی علیه الرحمه است که فرمود:: 

دو چیز طیره عقلست دم فرو بستن                به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی 

پس کلید گنج سیاست زبان گشودن با مردم و اصل دانستن آنان است.. 

سخن زیاد و حوصله ناچیز به فرموده سعدی:: 

خبری که دانی که دلی بیازاد تو خاموش تا دیگری بیارد.. 

بلبلا مژده ی بهار بیار                   خبر بد به بوم باز گذار 

امید است که در این سرزمین بهار سبز و خبر خوش فراگیر شود و دروغ و ریا و نفاق رخت بربندد و تکریم انسان و حیوان و طبیعت آنگونه که امام سجاد (ع) به بخشی از آن اشاره فرمودند مذهب عامه سیاستمداران شود..