بصیرت در موضعگیری امام رضا (ع)

حب علی و اولاد علی،  دوستی پیامبر و متعلقات و شاگردان و وابستگان او چاشنی و نمک دین است. علاقه و احترام به پیامبر و خاندانش از قلب هیچ مومن  و مسلمانی خارج نمی شود. (قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی)
بالاتر از دوستی، پیروی و تبعیت از آنان است. تحقق همه اینها مبتنی بر شناخت و معرفت صحیح است. دشمن اصلی، جهل و خرافه است. ویژگی اصلی ائمه (ع) علم و دانش دینی و نقش هدایتگرایانه مواضع آنهاست. مرحوم استاد شهید مطهری در کتاب" داستان راستان" مطلبی تحت عنوان "حرف بقالها" روایت کرده است که نمونه ای از بصیرت در مواضع اعتقادی امام رضا( ع) است. زمانیکه امام رضا( ع) در کسوت و لایتعهدی مامون در خراسان بود، برادر ایشان به نام (زید النار ) که ادعای سیاسی داشت با وی همراه بود. روزی در یک مجلس عمومی که عده زیادی شرکت داشتند و امام (ع )صحبت می کرد، زید نیز در گوشه ای از مجلس عده ای را متوجه خود کرده بود و برای آنها در فضیلت سادات و اولاد پیامبر و وضع استثنایی آنها داد سخن می داد. وی مرتب می گفت: ما خانواده چنین، ما خانواده چنان، امام متوجه گفتار زید شد، ناگهان نگاه تند و فریاد (یا زید) تمام مجلس را متوجه امام کرد. امام رضا ع فرمودند:" ای زید، حرفهای بقالهای کوفه باورت آمده و مرتب تحویل مردم می دهی؟ اینها چه چیز است که به مردم می گویی؟ آن که شنیده ای خداوند ذریه فاطمه را از آتش جهنم مصون داشته است، مقصود فرزندان بلافصل فاطمه، یعنی حسن و حسین و دو خواهر ایشان است. اگر مطلب این طور است که تو می گویی و اولاد فاطمه وضع استثنایی دارند و به هر حال و وضعیتی آنها اهل نجات و سعادت اند، پس تو نزد خدا از پدرت موسی بن جعفر گرامی تری، زیر او در دنیا امر خدا را اطاعت کرد، قائم اللیل و صائم النهار بود. و تو امر خدا را عصیان می کنی ، و به قول تو هر دو مثل هم اهل نجات و سعادت هستید، پس برد با تواست، زیرا موسی ابن جعفر عمل کرد و سعادتمند شد و تو عمل نکرده و رنج نبرده گنج بردی. علی ابن الحسین زین العابدین می گفت:نیکوکارمااهل بیت پیغمبردوبرابراجردارد و بدکار ما دو برابر عذاب، همان طور که قرآن درباره زنان پیغمبر تصریح کرده است، زیرا آن کس از خاندان ما که نیکوکاری می کند در حقیقت دو کارکرده یکی اینکه مانند دیگران کار نیکی کرده، دیگر اینکه حیثیت و احترام  پیغمبرراحفظ کرده است.آن کس هم که گناه می کند دو گناه مرتکب شده یکی اینکه مانند دیگران کار بدی کرده، دیگر اینکه آبرو و حیثیت پیغمبر را از بین برده است".
آنگاه امام رو کرد به حسن بن موسای و شاء بغدادی که از اهل عراق بودو در آن وقت در جلسه حضور داشت و فرمود: (مردم عراق این آیه قرآن را : انه لیس من اهلک انه عمل غیرصالح) یعنی این فرزند تو، فرزندی ناصالح است. چگونه قرائت می کنند؟ حسن بن موسی گفت: بعضی طبق معمول یعنی انه عمل غیر صالح یعنی ای نوح فرزند تو ناصالح است، قرائت می کنند اما بعضی که باور نمی کنند خداوند پسر پیغمبری را مشمول قهر و غضب خود قرار دهد، آیه را «انه عمل غیر  صالح "یعنی او فرزند آدم بدی است، فرزند تو نیست قرائت می کنند {در اول، کلمه غیر با ضمه است و در قرائت دوم کلمه غیر با کسره است که از لحاظ نحوی موقعیت آنها متفاوت و معنای آنها نیز متفاوت می شود} آنها می گویند او در واقع از نسل نوح نبود.
 خداوند به او گفت: ای نوح او از نسل تو نیست، اگر از نسل تو می بود من به خاطر تو او را نجات می دادم. امام فرمود: "ابدا این طور نیست او فرزند حقیقی نوح و از نسل نوح بود چون بدکار شد و امر خدا را عصیان کرد، پیوند معنوی اش با نوح بریده شد به نوح گفته شد این فرزند تو ناصالح است، از این رو نمی تواند در ردیف صالحان قرار گیرد. موضوع ما خانواده نیز چنین است. اساس کار، پیوند معنوی و  صلاح عمل واطاعت امرخداست.هر کس خدا را اطاعت کند از ما اهل بیت است، گو اینکه هیچگونه نسبت و رابطه نسلی و جسمانی با ما نداشته باشد، و هر کس گنهکار باشد از ما نیست، گو اینکه از اولاد حقیقی و صحیح النسب زهرا(ع) باشد. همین خود تو که با ما هیچ گونه نسبتی نداری، اگر نیکوکار و مطیع امر حق باشی از ما هستی". در مورد امام حسن و حسین علیهما السلام پیامبر فرموده بود: "حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند."
در مورد موضعگیری امام می توان تحلیل و تفسیر و توضیح بیشتری داد. اما همه را به خوانندگان وا می گذاریم.معارف اسلام را باید از سرچشمه دریافت و ائمه چشمه های جوشان معرفت دینی هستند.