قرآن پیامبر اسلام را به عنوان الگو (اسوه) معرفی میکند. و "لقد کان لکم فی رسولالله اسوه حسنه" مقصود از اسوه حسنه چیست؟
در صورتیکه ما قائل به ثبوت ارزشها و اخلاق باشیم منطق عملی رفتار و کردار اشخاص میتواند فراتر از حصار جغرافیایی یا طبقه و شرایط و موقعیتهای اجتماعی و سیاسی باشد. الگو بودن پیامبر میتواند به این معنا باشد که رسول خدا در سیرهی عملی خود مطابق با اصول اولیه اخلاق و معیارهای اولیه انسانیت و متأثر از وحی رفتار میکرد و هیچگاه از اصول خود تخطی نمیکرد و یا برای رسیدن به اهداف خود وسائل نامشروع و غیر اخلاقی را به استخدام خود در نمیآورد. بنابر آنچه گفته شد پیامبر اصول ملغی شده را در زندگی سیاسی، اجتماعی و خانوادگی خود به کار نمیگرفت که از جمله آنها چند اصل ذیل است:
1- اصل غدر:
ممکن است عدهای خصوصن اهل سیاست تصور کنند که موفقیت یا پیروزی بدون خدعه و نیرنگ و غدر و خیانت امکانپذیر نباشد، لذا برای رسیدن به هدف تمسک و توسل به آنها را جائز میدانند. مسلمان تحت هیچ شرایطی نباید به آنها متوسل شود خصوصن از همه رذائل و علیالخصوص دروغ پرهیز کند وگرنه از دایره مسلمانی خارج میشود.
2- اصل تجاوز:
پیامبر به ما آموزد که باید حد را در همه شرایط حتی با دشمن رعایت کرد، تا جاییکه اسب ما میرود نباید رفت. حقوق همه را باید پاسداشت، حتی کافرین و مشرکین نیز از حقوقی برخوردارند.
قرآن میفرماید: "و قاتلوا فیالسبیلالله الذین یقاتولنک ولاتعتدوا" یعنی با کافران که با شما می جنگند بجنگید، ولی (لاتعتدوا) از حدود شرعی و قانونی و انسانی خود فراتر نروید.
3- اصل قدرت و اعمال زور:
اصل قدرت یعنی توانا بودن برای آنکه دشمن در ما طمع نکند همان استراتژی بازدارندگی، جامعه اسلامی باید چنین باشد. ولی مسلمان نمیتواند با اعمال زور و انجام معصیت و گناه سلطهگر شود.
4- اصل انظلام و استرحام:
پیامبر و اوصیای او و تربیتیافتگان مکتب او در مقابل دشمن قوی ، استرحام یعنی کج کردن گردن و التماس و زاری نداشته و نخواهند داشت همانگونه که انظلام و تن به ظلم نمیدهند.
5- اصل سادگی در زندگی و دوری از ارعاب:
پیامبر در زندگی خود ساده بود. بیپیرایه و بیحواشی و اشرافگرایی. سادگی در خوراک، پوشاک، مسکن و معاشرت و در برخورد با افراد نیز روشش سادگی بود. با ارعاب و ترساندن و ایجاد وحشت و تروریسم و بگیر و ببند بیگانه بود و این روش به عنوان شیوه فرعون توسط قرآن محکوم شده است.
پیامبر در مسائل شخصی نرمش داشت و از خشونت در دعوت و تبلیغ پرهیز میکرد، اهل مشورت و هوادار آزادی عقیده و عدم اکراه در پذیرش دین بود. پیامبر (رحمةللعالمین) رحمت برای همه جهانیان بود.
عشق به او، دوستی اهل بیت، صحابه و شاگردان و همه مسلمانان و مؤمنان است. تبعیت از او عشق به انسانیت و ارزشهای جاویدان انسانی است.