الف ـ
اضطرار به وضعیتی گفته می شود که خطاب تکلیفیه شرعی که گناه و عقاب بر عصیان آن
مترتب است را از فرد مکلف ساقط می کند. شارع مقدس برای مضطر تعریف مشخصی ارائه
نداده است ولی متشرعه و فقهاء در تعریف آن گفته اند: مضطرکسی است که بر
جان خودش بترسد به گونه ای که اگر شی حرام را نخورد یا ننوشد ممکن است بمیرد یا
دچار مرض شود یا بیماری او تشدید شود یا مبتلا به ضعف شدید جسمانی شود و یا اینکه
موجب ضرر و زیان به نفس محترمه دیگری شود مثل زن حامله یا شیرده که موجب ضرر به جنین یا
طفل شود. در چنین شرایطی فرد مضطر برای خوردن و نوشیدن حرام مثل حیوان حرام گوشت و
یا میت و مردار مجوز شرعی دارد..
ب ـ مشابه با چنین وضعیتی زمانی است که فرد تحت اجبار و اکراه صاحب
قدرت و یا سلطه شخصی دیگر. کاری از او خواسته شده باشد، مثلاً فرد زیر تهدید و
اجبار وادار به نوشیدن و خوردن شی حرام یا فعل دیگری باشد یا در شرایطی باشد که
نفس محترمه یا مال و آبروی دیگری در خطر و زیان باشد. برای مثال اگر فرد مکلف زیر
سلطه و اجبار از انجام کار خواسته شده سرپیچی کند خود یا دیگری مورد تهدید جانی و
مالی و یا از بین رفتن آبرو و حیثیت باشد وضعیت کنونی با مورد اضطرار مشابهت
فراوان دارد..
ج ـ حدیثی از امام صادق (ع) روایت شده است که : «خداوند برای انسان
مضطر در حالی که قوام جسمی او به خوردن شیء حرام باشد آنرا مباح کرده است. همچنین مرحوم
صاحب جواهر از علمای بزرگ شیعه گفته است: «ترس از صدمه به خود یا دیگری که مجوز
خوردن و نوشیدن شیء حرام است در صورتی است که نفس محترمه باشد مثل ترس زن حامله بر
جنین یا زن شیرده بر طفل یا ترس از بی آبروئی نفس محترمه یا از بین رفتن مال او یا
ضررهایی که عرفاً خارج از تحمل باشد در این صورت حفظ جان و آبرو و مال واجب است
ولو آنکه با خوردن و نوشیدن شیء حرام باشد.
دـ حد و میزان و چهارچوب ضرورت چیست؟ اگر به موارد و مثالهای ذکر شده
توجه شود فلسفه چنین جوازی از طرف شارع حفظ نفس و مال و آبروی خود و یا دیگری است
و چنین جوازی نباید به مرز «..بغی.» یعنی ارتکاب حرام بدون ضرورت و «عاد» یعنی
تجاوز از نیاز مبرم فرد باشد به دلیل آیه قرآنی: «من اضطر غیر باغ و لاعاد فلا اثم
علیه» یعنی اگر انسان مضطر بدون بغی و زیاده روی فعلی را انجام دهد بر او گناهی
نیست..
ه ـ آیا در شرایط اضطرار فرد مضطر می تواند به دلیل حرام بودن خوردنی
و نوشیدنی غیر حلال از خوردن و نوشیدن
امتناع کند و خود و یا دیگری را به خطر اندازد؟ آیا چنین کاری پرهیزکاری و تقوی
پیشگی است؟
روشن است چنین فردی که موجبات هلاکت خود را فراهم ساخته است از مصادیق
مخالفت با آیه قرآنی است «ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه» یعنی موجبات هلاکت خود
را فراهم نکنید.
نکته دیگر اینکه آیا اضطرار و اکراه و تحمیل می تواند مجوز اعتراف و
اقرار فرد بر ضرر خود و یا دیگری باشد؟ آیا قاعده اضطرار و «الضرورات تبیح المحظورات»
کاربرد سیاسی و اجتماعی نیز دارد؟
حسین با اینکه می دانست با رفتن به میدان جنگ نه تنها خود بلکه تمام خانواده و یارانش را به کشتن خواهد داد اما تصمیم بر این گرفت که آیه «ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه»را ندیده بگیرد تصمیم گرفت که نباشد تا اندیشه ای که به آن اعتقاد داشت بماند.
احکام فردی اسلام به نظر من قابل گسترش در مسایل اجتماعی نیست و این دو مقوله از دو جنس متفاوت هستند.
به نظر من به دلیل اینکه غالبا مسایل سیاسی واجتماعی تصمیم گیری در سطحی کلان می باشد و تنها به فرد بر نمی گردد و هر فرد نماینده یک تفکر می باشد چه این فرد در سطح بالا و یا چه در سطح پایین از نظر تاثیر گذاری باشد.به همین دلیل مجوزی برای تخریب تفکری که عده زیادی به آن اعتقاد دارندآن هم به قیمت رهایی شخص از اضطرار وجود ندارد.
آنچه درخصوص امام حسین گفته شده اینکونه نبوده که البته بایددرجای خود بحث شود.درخصوص مسائل سیاسی نتیجه گیری شما باموضوع ارتباطمنطقی نداردیاماخوب نفهمیدیم. موفق باشید
اصلا قرار نیست بای اعتقادات موندن اونم به قیمت زندگی امر منطقی باشه
بس بهتره دنباله ارتباظ منطقی نگردیم.
اینکه یک نفر حاظر بشه به چه میزان برای اعتقاداتش هزینه بده بر می گرده به میزان تاثیری که از باور هاش دریافت می کنه به این که چقدر احساس می کنه اعتقاداتش درست بوده یا نه.
نمونه هاش توی تاریخ زیادن حتما خودتون بهتر می دونید.
سوال اصلی اینست
به نظر بنده جواب این دوست عزیزمان در مورد مطلب مضطر جواب منطقی و قانع کننده ای است هرچند که بنده نیز با قسمت هایی از آن موافق نیستم ولی جواب شما به نظر ایشان چندان منصفانه نمی باشد. ( البته با شناختی که بنده با مطالعه مطالب وبلاگتان از شما به دست آورده ام انتظار چنین جوابی از طرف شما را نداشتم. )