نفیسی

روزنوشته های احمد نفیسی

نفیسی

روزنوشته های احمد نفیسی

نردبان ملکوت۱۰

نماز وصراط
برای انسان مومن شرایطی پیش می آید که امکان انجام خیر از او سلب می شود. در دعای کمیل است که از خداوند می خواهیم که گناهان ما را که موجب تغییر نعمت و نزول بلا و محبوس شدن دعاست ببخشاید. بعضی رویدادها در زندگی انسان ظاهر نازیبا و زشت و مکروهی دارد اما باطن آن منفعت و خیر است. در روایت هست که مومنین گاهی دچار لغزش و اشتباه می شوند تا از عُجب و خودپسندی که گناه آن به مراتب بیشتر از آن لغزش است در امان بمانند. گناه ،صغیره و کبیره ندارد،هر گناهی به معنای مخالفت با فرامین الهی و حریم شکنی است. از نگاه تاثیر ویرانگرانه ،گناه دارای مراتب است.
متاسفانه گناهان عظیمی هست که اساس شخصیت انسانی را تخریب و موجب مسخ آدمی می شود و آنرا ساده می انگاریم ،در مقابل گناهانی هستند که متاثر از فرهنگ رایج زشت جلوه می کند و ما از آن پرهیز می کنیم. برای مثال در میان بیماریهای جسمی «دیابت» مرضی بدون درد و علائم در ابتدای شروع بیماری است و به آن مرگ خاموش گفته می شود اما سرماخوردگی بیماری غیر کشنده ای است که با مراقبت و استراحت و تغذیه مناسب قابل درمان است اما ما برای درمان آن به پزشک متخصص مراجعه می کنیم ولی دیابت مورد بی توجهی قرار می گیرد تا جائیکه چشم، کلیه و قلب را از کار می اندازد . گناهان عظیمی چون دروغ،غیبت، تهمت ،حسد ،کبر و خودخواهی ،خیانت در امانت، عدم رعایت حقوق مشترک زناشویی ،عدم رعایت حقوق شهروندان و ریا و شرک و امثال آن که بنیان انسانیت را تخریب می کند درنظر عده ایی کوچک و بی مقدار است ولی بعضی از گناهان از آنجا که با فرهنگ رایج یا سیاستهای تبلیغی مخالف است مهم جلوه می کند. در نماز در سوره حمد از خداوند می خواهیم تا ما را به راه راست هدایت کند. راه راست،راهی است که خیر و سعادت مومن برای او نافع تر و کار ساز تر باشد و در هر لحظه و شرایط می تواند متفاوت باشد . اگر برای این سوال که در هر شرایطی چه کاری نافع تر است پاسخ مناسب داشته باشیم، خداوند ما را به آن هدایت می کند و از آنجا که آن کار و کنش یا واکنش با تامل و هزینه و سختی همراه است به این نتیجه می رسیم که صراط از شمشیر تیز تر است . اگر توفیق الهی رفیق راه ما در اقامه ی نماز شود آن نماز پُلی است که ما را به ملکوت می رساند.

نردبان ملکوت۹

نماز و نیت
آدمی کارو اعمالی که انجام می دهد از سر قصد و انگیزه ای است.اشخاص در انجام افعال و یا ترک فعلی به منافع خود و متعلقین و وابستگانش نظر دارد.ملاک صحت انجام افعال عبادی نیت الهی آنست.آیا انجام آن برای ترس از خداویا جهنم وبه امید پاداش دنیوی ویا اخروی و کسب بهشت صحیح است؟
از رسول خدا(ص) روایت شده است که خداوند فرموده است: هر کس کار خیری انجام دهد و غیر مرا در آن کار شریک گرد اند، همه آن کار ازآن شریک باشد و من ازآن عمل بیزارم و بی نیازترین بی نیازان از شریک هستم.
از این حدیث می فهمیم ٰ نیت که باید صورت واحدی داشته باشدٰدرآن نباید شر ک و ریا،عجب و خودپسندی وارد شود.این معنی با خواسته ی انسان برای تامین منافع مشروع قابل جمع است.مثلا انسان نماز را برای خدا برپا می دارد ولی امیدوار است که نماز اورا از منکرات و زشتیها دور کند یا به واسطه ی آن رابطه اش با مردم مسلمان   تصیح شود.یا امید خیر و رحمت دارد اینها از مصادیق شرک و ریا نیست.اما اگر انسان نماز بخواند برای آنکه بدین وسیله کسب مال کند، موقعیت سیاسی خود را تحکیم ببخشد یا جلب رضایت رئیس یا پلیس یا امثال آن نماید مطمئنا شرک و ریاست واز آنجا که در نیت عبادت خللی ایجاد شده است، نماز وی باطل است.اصرار بر برگزاری نمازهایی که انگیزه ی شرکت کنندگان آن مادی و اقتصادی و سیاسی و امثال آنست بی فایده و شرعا غیر جایز است.این نوع اعمال هیچگاه ارزش تربیتی و عبادی ندارد و در پرورش اخلاق حسنه هیچگونه اثری نداشته،استمرار  و زایندگی ندارد.هدر دادن مال و وقت و کاری بی معنی است.نماز امری عبادی است که از مسلمان و مومن سر میزند،لذا امری بسیار شخصی است که در صورت جماعت آن نیز شخصی بودن آن محفوظ است اگر چه فایده اجتماعی نیز دارد.اگر کسانی علاقمند به نمازخوان شدن دیگران دارند باید بدانند که هدایت امری الهی است و قبل از هر چیز فرد باید معرفت و توحید و باورهای مذهبی در او تصیح شود کسیکه خداوند را در جایگاه اصلی خود شناخت به درگاه او نیاز خواهد آورد.چنین نمازی پله ی صعود به ملکوت است.

نردبان ملکوت ۸

نماز و توبه
در نماز دانشی است که ما را با مبداء و معاد پیوند می دهد. این نوع آگاهی با شناخت از جایگاه خویش به عنوان انسان شروع می شود. مقدمات نماز زمینه تفکر و اندیشه را برای ما فراهم می کند. علم به خداوند و اینکه رحمان و رحیم است، شایسته عبودیت و بندگی است و اوست که همه موجودات جهان را خلق کرده و تربیت نموده است و مثل و مانندی ندارد. علم به قیامت و روز آخر که در مالکیت مطلق خداست. راهبری به سوی آنچه راه راست و راه سعادت انساست. و پذیرفتن دانشها و علومی که برای انسان نافع و مفید است و این ابتدای تحول و تغییر در حالت و عمل و کیفیت زندگی نمازگزار است.امام صادق (ع) فرمود که توبه ریسمان خدا و وسیله عنایت او است و سزاوار است که بنده همیشه در حال توبه باشد، و هر دسته ای از بندگان توبه ای مخصوص به خود دارند. نماز نیز ریسمانی است که عبد را به معبود و مخلوق را به خالق پیوند می دهد، پس انسان در روز پنج بار به درگاه خداوند توبه می کند و برآنچه از ناپاکیها و ندانم کاریها، افراط و تفریطها و گناهان کوچک و بزرگ از او سر زده از خداوند عذرخواهی می کند. نماز فرصتی است تا نمازگزار در حالات و افعال خود بیندیشد. نماز جماعت علاوه بر آنکه فرصت عبادت شخصی را فراهم می کند، اندیشه و تفکر جمعی را در میان امت مسلمان فراهم می سازد. اجتماع مسلمین موجب همسویی دیدگاهها و سلیقه ها و زمینه ساز تبادل آراء و اندیشه هاست. نماز جماعت در راستای توبه جمعی است. توبه اجتماع از بی تفاوتی ها، بی اعتنایی به خردهای جمعی ودانشهاو دست آوردهای علمی بشر، گناهان کبیره ای که فقر و فحشا و فساد و ظلم را در جامعه بسط داده است. مانع رفاه و راحتی و امنیت عمومی شده است. خداوند از قوم یهود خواست تا در مقابل نافرمانی از دستورات او توبه کنند حتی همدیگر را به ضربه های تیغ و شمشیر همانند جراحان تنبیه کنند. این نافرمانی باعث شد تا چهل سال در بیابانهای صحرای سینا سرگردان شوند.نماز رودخانه ای است که ما هر روز جسم و جانمان را در آن می شوییم و خود را از آلودگیهای روحی و کج اندیشی ها و کج خلقی ها نجات می دهیم. از اینرو نماز توبه عملی بنده است. اعتراف زبانی و عملی او در پیشگاه الهی و نردبانی است که ما را به ملکوت می رساند.